Planując podróż zwykle zastanawiamy się nad trasą, noclegiem, planem dnia, wyżywieniem i potrzebnym ekwipunkiem. Wśród tych przygotowań znajdzie się też często pobieżny przegląd informacji o danym kraju i kilka najważniejszych zwrotów. Wiele osób zapomina jednak o jakże istotnym elemencie, jakim są dobre maniery w różnych częściach świata. Ich znajomość może otworzyć wiele drzwi, a na pewno pozwoli uniknąć bardzo niekorzystnych gaf. Oto co warto wiedzieć o zwyczajach w różnych miejscach naszego globu!

Europa – najbliższa, lecz zróżnicowana

Mimo bliskości większości krajów Europy, nawet planując krótki wyjazd trzeba wiedzieć o znacznych różnicach w ich obyczajowości. Główny kontrast występuje tutaj na osi północ-południe. Kraje takie jak Włochy, Hiszpania, Grecja czy Portugalia słyną z otwartości mieszkańców i wolniejszego stylu życia. Dlatego nie można oczekiwać, ani złościć się na braki w punktualności i nieco ślamazarne z naszej perspektywy załatwianie różnych spraw.

Kraje Europy Środkowej zwykle są nam zdecydowanie bliższe, lecz i tu czeka na nas kilka pułapek. Niemcy, Austriacy i Holendrzy są niezwykle punktualni i trzeba trzymać się tej zasady niezwykle sztywno. Są też bardziej oficjalni i niechętnie przechodzą na “Ty” nawet przy dłuższej znajomości. Należy też pamiętać, że w tych krajach, w przeciwieństwie do Polski, nie ma zwyczaju zdejmowania butów będąc gościem.

Osobne kilka słów należy się Francji, która słynie z rozbudowanego życia kulturalnego, nie inaczej jest z manierami – w końcu stąd pochodzi określenie savoir-vivre. Przede wszystkim warto zapoznać się z ułożeniem i funkcją każdego sztućca, który może pojawić się na stole, ponieważ jest to pole, na którym można popełnić najwięcej gaf, a przy okazji utrudnić sobie spożywanie nieco bardziej ekstrawaganckich posiłków. Szklanek ani kubków nigdy nie należy napełniać własnoręcznie, czekamy na uprzejmość współtowarzysza. Bagietek nie kroi się nożem, lecz rwie palcami. Nie można zapomnieć o napiwku!

Kraje na północy Europy kojarzą się z chłodem i czasami dotyczy to także relacji międzyludzkich. Należy uszanować, że ich mieszkańcy będą małomówni, niezbyt chętnie będą rozmawiać o kontrowersyjnych tematach i źle patrzą na nadmiar alkoholu. Warto na początku prowadzić neutralną rozmowę, a zyskamy ich sympatię.

Azja i Afryka – tygiel kultur i manier

Afryka, podobnie jak Azja są najbardziej zróżnicowanymi kulturowo obszarami na Ziemi. Na tym pierwszym kontynencie żyją niezliczone narody, ludy i plemiona, wśród których każdy będzie miał nieco inne zwyczaje, o których należy przeczytać przed podróżą. Zwłaszcza w południowej części Afryki można założyć, że ludzie z różnym entuzjazmem podejdą do robienia im zdjęć, więc by nie narazić się na wrogość, zawsze lepiej zapytać, lub w przypadku bariery językowej zaniechać fotografowania. Ochrona przyrody jest w tych rejonach coraz poważniej traktowana, toteż śmiecenie jest widziane w jak najgorszym świetle, podobnie jak marnowanie cennej wody.

W krajach Afryki Północnej i Bliskiego Wschodu dominuje islam, toteż obyczaje będą ściśle podporządkowane tej religii. Jest też kilka reguł stricte kulturowych. Gest uniesionego kciuka jest odpowiednikiem środkowego palca. Alkohol jest zabroniony, zwłaszcza w miejscach publicznych. Przy wszystkich czynnościach, a zwłaszcza przy stole należy używać wyłącznie prawej ręki. Wizyta w meczecie wiąże się z koniecznością ścisłego osłonięcia ciała i dotyczy to obu płci. Trzeba nastawić się, że kupując coś w sklepie z obsługą, dojdzie do targowania się – nietaktem jest unikanie tego.

O manierach w Chinach lub Japonii można by napisać całą książkę, lecz warto znać podstawowe zasady spożywania posiłków, zwłaszcza w restauracji. Przede wszystkim nie można sięgać po jedzenie ponad innymi potrawami, dużym nietaktem jest też wbijanie pałeczek do ryżu lub polewanie go sosem sojowym. Po skończonym posiłku nie zostawiamy napiwku – uważane jest to za niegrzeczne. Będąc w miejscach publicznych należy ściśle przestrzegać kolejek i unikać głośnych rozmów. Kluczem do rozładowania napięcia w obu krajach jest na pewno uśmiech!

Amerykańska swoboda i latynoska otwartość

Amerykanie znani są z liberalnego podejścia do wielu kwestii, jednak w kontaktach z nimi lepiej wystrzegać się osobistych tematów, a także drażliwych – politycznych, dotyczących rasizmu czy terroryzmu. Spożywając posiłki nie trzeba zmuszać się do korzystania ze sztućców i jeśli jest to możliwe, można używać rąk. Podobnie sprawa ma się w Meksyku, gdzie używanie sztućców bywa postrzegane jako faux-pas. W restauracji, jak i w dowolnych punktach usługowych napiwek jest jednak w obu krajach świętością.

W Ameryce Południowej można spotkać się z luzem porównywalnym z tym w Europie Południowej. Podczas swobodnych rozmów, nawet zakrapianych alkoholem, lepiej jest jednak unikać tematu polityki i sąsiednich krajów, z którymi relacje są często bardzo trudne. Mimo upałów warto też pamiętać, że paradowanie w skąpym stroju bywa bardzo źle odbierane. Dotyczy to zwłaszcza miejsc kultu. Mając na uwadze powyższą wiedzę, wiele krajów stanie przed nami otworem!

Robert Sienczewski